การรักษาแผลหดรั้งนั้นมีหลายวิธี สิ่งสำคัญคือคุณควรที่จะปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านผิดหนังที่มีความชำนาญ เพื่อพิจารณาการรักษาอย่างเหมาะสม มิฉะนั้นอาจจะทำให้มีแผลเป็นที่ใหญ่เกินกว่าขนาดเดิมได้
ผิวหนังเป็นอวัยวะที่ห่อหุ้มปกป้องร่างกายไว้ เมื่อมีการฉีกขาดเข้าไปในชั้นผิวหนัง หรือเกิดการไหม้ ลวก จากความร้อน สารเคมี ก็จะทำให้เกิดแผลเป็นได้ ซึ่งแผลเป็นมีหลายประเภท ตามลักษณะที่แตกต่างกันไป เช่น คีลอยด์ (Keloid) แผลเป็นนูน (Hypertropic scars) แผลลึกบุ๋ม (Depressed scar) แผลเป็นหดรั้ง (Scar Contracture) และแผลเป็นจากสิว (Acne Scar) โดยวันนี้เราจะมาโฟกัสที่ แผลเป็นหดรั้ง และวิธีการรักษากันค่ะ
แผลเป็นหดรั้ง หรือ Scar Contracture เป็นความผิดปกติที่เกิดขึ้นเมื่อผิวหนังบริเวณกว้างได้รับความเสียหายและทำให้เกิดรอยแผลเป็น เช่น แผลเป็นหลังไฟไหม้ เป็นต้น แผลเป็นหดรั้งเกิดจากการบีบรัดและดึงรั้งของผิวหนังเข้าหากัน ทำให้อวัยวะบริเวณนั้นตึง ผิดรูป ซึ่งขนาดผิวหนังที่ลดลงอาจส่งผลทำให้ ข้อต่อ กล้ามเนื้อ เส้นเอ็น ในบริเวณนั้นขยับไม่ได้ ทำให้การเคลื่อนไหวลดลง และลงลึกได้ถึงกล้ามเนื้อปลายประสาท
สำหรับแผลเป็นหดรั้ง มีตัวเลือกการรักษาโดยการผ่าตัดศัลยกรรมมากมาย ซึ่งรวมไปถึงสิ่งต่อไปนี้
- การปลูกถ่ายผิวหนัง (Skin graft) และแผ่นหนัง (Skin flap) ซึ่งจะทำหลังจากนำเอาเนื้อเยื่อของแผลเป็นออก
- การปลูกถ่ายผิวหนัง (Skin graft) เป็นการย้ายผิวหนังจากบริเวณอื่นในร่างกาย ที่จะนำไปปลูกถ่ายไปวางลงบริเวณที่เป็นบาดแผลเปิดหรือไม่มีผิวหนัง มักใช้บริเวณที่ผิวหนังหย่อนพอสมควร เช่น หลังหู ขาหนีบ ต้นขาอ่อน
- การปลูกถ่ายแผ่นหนัง (Skin flap) ก็มีความคล้ายคลึงกับการปลูกถ่ายผิวหนัง เป็นการนำผิวหนังและไขมันที่อยู่ใต้ผิวหนังจากบริเวณหนึ่งไปปกปิดบริเวณข้างเคียง โดยมีเลือดมาหล่อเลี้ยงบริเวณขั้วของแผ่นหนังนี้ เหมาะใช้ในบริเวณที่ผิวหนังขาดหาย ไม่มีเลือดไปหล่อเลี้ยงเพียงพอ และไม่สามารถใช้วิธีปลูกถ่ายผิวหนังได้ มักใช้บริเวณใบหน้า
- Z-plasty เป็นวิธีประเภทหนึ่งที่ใช้ในการแก้ไขรอยแผลเป็น โดยใช้วิธีการผ่าตัด กรีดเป็นรูปตัว Z เพื่อวางตำแหน่งใหม่ให้กับรอยแผลเป็น แผลเป็นเก่าจะถูกเอาออกและเปิดรอยแผลใหม่ทั้งสองข้างเพื่อให้เกิดปากแผลรูปสามเหลี่ยม เพื่อช่วยลดปริมาณการหดรั้งของผิวหนังโดยรอบ อาจใช้วิธีเย็บแผลเล็กๆเพื่อช่วยรักษาผิวหนังให้เข้าที่ นอกจากนี้วิธีนี้ยังทำให้แผลเป็นนั้นเป็นเหมือนกับเส้นรอยพับตามธรรมชาติของผิวหนัง การใช้ Z-plasty ไม่ได้ทำให้แผลหายไปทั้งหมด แต่จะทำให้มองเห็นแผลเป็นได้น้อยลง
- การผ่าตัดโดยใช้ถุงขยายเนื้อเยื่อ (Tissue expansion) เป็นอีกหนึ่งวิธีในการรักษาแผลหดรั้ง ใช้กระบวนการที่เพิ่มปริมาณของเนื้อเยื่อที่มีอยู่เพื่อสร้างเนื้อเยื่อใหม่ โดยการฝังถุงขยายเนื้อเยื่อไว้ใต้ผิวหนังชั่วคราว และฉีดน้ำเกลือในการขยายถุงขยายเนื้อเยื่อออกตามต้องการ ทำให้ผิวหนังส่วนบนขยายจนมีขนาดใหญ่พอที่จะย้ายไปปิดแผล ซึ่งจะได้ผิวหนังที่มีลักษณะใกล้เคียงกับบริเวณเดิมมากที่สุด วิธีนี้มักจะใช้ควบคู่ไปกับการปลูกถ่ายแผ่นหนัง
การรักษาแผลหดรั้งนั้นมีหลายวิธี สิ่งสำคัญคือคุณควรที่จะปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านผิดหนังที่มีความชำนาญ เพื่อพิจารณาการรักษาอย่างเหมาะสม มิฉะนั้นอาจจะทำให้มีแผลเป็นที่ใหญ่เกินกว่าขนาดเดิมได้
